Kutsal nedir, ne değildir sorusunu da düşünmemiz gerekmektedir. Kutsal, kavram olarak sanıldığı kadar eski değildir. Kut sözcüğünden1940’larda türetilmiştir. Kut sözcüğü Türkçe bir sözcük olup rahmet, bereket, baht, talih ve saadet anlamlarına gelmektedir. Eski Uygur Türkçesinde kut, kawut, kıwut şeklinde seslendirilmektedir. Moğolcada kutuğ olarak da karşımıza çıkmaktadır.

Bilindiği gibi Balasagunlu Yusuf Has Hacib tarafından 1069 yılında yazılmış olan Kudatgu Bilig’in sözlükteki karşılığı mutluluk (kut-saadet) veren bilgi anlamını taşımaktadır.

Arapçadaki quds ve qudsi bizim bildiğimiz kutsal sözcüğü ile aynı veya benzer anlamlar taşımaktadır. Kut durumunu yani bereket ve saadeti ifade etmektedir. Bir başka deyişle mübarek demektir. Mübarek bereketlilik halini kapsamaktadır. Kutsi veya kutsal ya da mübarek a) Aziz: yüce, soylu, güçlü ve saygın b) Tanrıya adanmış ve belli bir törenle girilebilen yer anlamına gelmektedir.

Yine Arapçada bulunan mübarek sözcüğü de konumuzla yakından ilgilidir. Mübarek ve mukaddes kavramlarının anlamları birbiriyle örtüşmektedir. Kutsal konusunda daha geniş bilgiye BNGV Kavram Mutfağı ve alicanpolat.com/Kavram Mutfağım sayfalarından ulaşılabilir.

Dilimizde kutsal kavramı da anlam ve köken olarak yeterince bilinmediği için yanlış veya olduğundan farklı algılanmakta ve insanlar kutuplaşarak birbirlerini yok yere suçlamakta, birbirlerine yoktan düşman olmaktadırlar. İkinci bir olasılık da bunların anlamlarını bildikleri halde başkaca düşüncelerini gizlemek için bunları kendilerine bir koruyucu olarak kullanmaktadırlar.

Kaynak: Ali Can Polat

Kavram Mutfağı, Makaleler 

https://www.kavrammutfagi.com/makale/seccade

Kutsal kavramının Arapça ” quds “ sözcüğünden çağrışım yolu ile “kutsal” olarak dilimize devşirildiği, kazandırıldığı ileri sürülmektedir. Ancak  kut sözünün, fonetiği değişik olsa da Uygurca ve Moğolcada da yer almış olması bu olasılığın zayıf olduğunu düşündürmektedir. Denebilir ki; Türkler İslâmı kabul ettikten sonra bu etkileşim olmuştur. Uygur Türklerinin ve Moğolistan’da yaşayan halkların İslam dininden çok Buddha ve Maniheizm ile ilişkisi vardır.