Sıfır, matematikte  çok önemli bir kavram. Kelime Arapçadan öteki dillere geçmiş. Arapçadaki sifr,  hiç, boş, içi boş, sıfır  anlamında. Kavramın aslı Sanskrit s'unya, yine boş, hiç, sıfır demek.  Araplar kavramı bu dilden almışlar, ama kelimeyi kendi dillerine çevirmişler, dolayısıyla bu kelime Arapçadan.  Çekirdek anlamı aritmetikteki sıfır. Batı dillerinde onaltıncı yüzyılda, gizli yazışmalarda "şifre, kod" anlamında kullanılmış,  İngilizcedeki encipher (şifreleme), decipher (şifre çözmek) fiillerinde olduğu gibi. Çünkü bu türden gizli işlerde eskiden rakamlar harf yerine geçerdi. Daha sonra anlam genişlemesiyle bu kelime 0'dan 9'a kadarki rakamlar için kullanılmış. İngilizcedeki cypher ya da cipher  kelimesinin kaynağı Eski Fransızcadaki cifre, onun da kaynağı Latince cifra. 

    İngilizcede sıfır anlamına gelen zero da yine aynı Arapça sifr kelimesinden. Bu kelimenin tuttuğu yolun konakları şöyle: zero (İngilizce) < zéro (Fransızca) < zephirium (Orta Latince) < sifr (Arapça). Almanca Ziffer de Arapçadan tabii.

      Türkçe sıfır'ı matematikteki anlamıyla Arapçadan;  şifre'yi, deşifre'yi  Fransızcadan almış. Fransızca kelime de aynı kökten türeyen chiffre.

     Birçok mecaz türetmiş sıfır. İngilizcede cipher hiçbir değeri olmayan, kendi iradesiyle hareket edemeyen,  başkalarının emirlerini yerine getiren kişi anlamına da geliyor.  Türkçede de buna yakın anlamları var: hiçbir değer taşımayan, verimsiz, olmayan, bulunmayan şeyleri "sıfır"la dile getiririz. Ayrıca, "sıfır noktası", "denize sıfır", "sıfıra sıfır (elde var sıfır)", "sıfırlamak", "sıfırcı" gibi deyimler  var.    

Kaynak: Bülent AKSOY

Kavram Mutfağı, Makaleler

https://www.kavrammutfagi.com/makale/matematik-terimlerinin-kokenleri

Cebir, İslam dünyasının  matematik bilimine bir katkısıdır. Matematiğin bu önemli dalı  ünlü  matematikçi el-Hârizmî'nin Kitâbü’l-Muḫtaṣar fî ḥisâbi’l-cebr ve’l-muḳābele  [Tamamlama ve Dengeleme ile  Hesaplamanın  Özlü Kitabı] adlı eserinden  kaynaklanıyor. Cebir kelimesi ilk kez burada kullanılmış. Dolayısıyla yepyeni bir "hesaplama" yolu matematik biliminde. El-cebr sözlük anlamıyla Arapçada "kırık kemiği yerine getirme, düzeltme, onarma" demek; burada kesirleri tam sayıya çevirme anlamında. Bu kelimenin ikinci anlamına, yani "zorlama"ya aşinayız. Bu anlamı da  birinci anlamına pek uzak düşmüyor.  Mukabele ise, kelime anlamıyla "karşılama, karşılaştırma, bir örneğini verme" demek;  burada "denklem" kurulması anlamında. Terim, batı  dillerine algebra (yani Arapçanın belirlilik tanımlığı olan "al"ı da alarak) geçmiştir. Öte yandan, Hârizmî'nin kitabı Hint-Arap rakamlarının Avrupa'da tanınmasını da sağlamıştır; yukarıda açıklanan "sıfır" da bunlardan biri. Hârizmî İslam dünyasının batıda en çok tanınan matematikçisi.   

Kaynak: Bülent AKSOY

Kavram Mutfağı, Makaleler

https://www.kavrammutfagi.com/makale/matematik-terimlerinin-kokenleri