ZOO Tanımı: Çeşitli öğrenme fırsatlarının aynı bir –fiziki ve/ya sosyal- ortam içinde içiçe bulunması durumudur.

Örnek: Bir kişinin bir grup arkadaşıyla birlikte zorlu bir doğa yürüyüşüne katılması, ona bir dizi öğrenme fırsatı yaratan bir Öğrenme Ortamı’dır. Karşılaşacakları güçlüklerle başa çıkmak gruptaki kişilerin bir şeyler öğrenmesini sağlar.

Kişinin, bu doğa yürüyüşünü tek başına yapması halinde ise bu defa aynı güçlükleri ya tek başına aşmak ya da evvelden sahip olmadığı yeni yardım kaynakları bulmak zorunda kalır. Böylece, ilk duruma (grup yürüyüşü) göre daha zengin öğrenme fırsatlarıyla karşılaşmış olur. Bu, ilkine göre daha Zengin Öğrenme Ortamı demektir.

Bu doğa yürüyüşü sırasında parasını çaldırması, hastalanması, kötü niyetli kişilerle karşılaşması, evvelden tahmin edilemeyen güçlükler doğması gibi faktörler yeni öğrenme fırsatlarıdır ve öğrenme ortamını giderek zenginleştirirler.

Doğal ya da yapay ZOO’nın ortak yanı, hepsinin de kişilerin konfor alanlarını genişletmelerine fırsat yaratmalarıdır. Kuşkusuz, her fırsatın bir risk ile birlikte anılması gerekir. Bunun için de katlanılabilir risk kavramı dikkate alınmalıdır.

Söz konusu öğrenme fırsatlarının birer öğrenme’ye dönüşmesi ise otomatik bir süreç değildir. Eğer bu konuda yol gösterici kişilerden yardım alınmaz ise bir ZOO pekala konfor alanı daralmasıyla sonlanabilir. Öğretmen’in yeni rolü, öğrenme fırsatları içeren ortamların yönetilerek konfor alanı genişlemesine yol açmasını sağlamaktır.

Örn. anne ve baba arasındaki olası geçimsizlik ortamları çocuklar için öğrenme fırsatları olabileceği gibi, onları kendi içlerine kapanık, ürkek, sıkılgan (daralmış konfor alanı) bir hale de getirebilir.

Öğrencilerin yaşam alanları içindeki ZOO’nın bulunup çıkarılabilmesi ya da yapay ortamlar yaratılabilmesi ve bunun için öğrencilerin de bu konuda öneriler getirebilmeleri, öğretmen-öğrenci-veli-idareci dörtlüsünün ZOO konusunda genel kültür düzeyinde “bilgi edinmelerine” değil, bu kavramı çok iyi anlamalarına bağlıdır. Bu, birbiriyle eş zamanlı bir dizi faaliyetin birlikteliği yoluyla sağlanabilir. Şöyle:

1. Bilgilendirme bombardmanı: Tüm öğretmen-öğrenci-veli-idareci’lere, iletişim profilleri –ki herkesin tercih ettiği iletişim kanalları farklı olabiliyor-  dikkate alınarak ZOO hakkında bilgi verilir.
2. ZOO kavramının toplumda konuşulmasını sağlamak üzere, eğitim konusunda sözü dinlenebilir akademisyen, yazar vb kişilere konferanslar yaptırılabilir.
3. MEB nezdinde yazılı girişimde bulunularak, ZOO konseptinin milli eğitimce benimsenmesi istenilebilir.
4. Milli Eğitim Şuralarına katılım sağlanarak, ZOO’nın bir şura kararı olmasına çalışılır.
5. http://tinyurl.com/3gq6v7x adresindeki referanslar içinden seçilecek kimi yazılar gerekirse Türkçeye çevrilerek bir web sitesine konulabilir; ayrıca yukarıda anılan yollarla kullanılabilir.
6. Herkesin eş zamanlı olarak katkı yapabileceği google.docs ortamı kullanılarak, öğretmen-öğrenci-veli-idareci’lerin, özellikle de öğrencilerin yaşamlarındaki ZOO’na dikkat çekmeleri (keşfetmeleri) ve bunu bu paylaşım ortamında paylaşmaları istenir.
7. ZOO konseptinin yapı taşlarından birisi de Katlanılabilir Risk’tir[1]. Bu konsept de aynen ZOO gibi öğretmen-öğrenci-veli-idarecilerin kavram dağarcıklarına sokulabilmelidir.

^[1] Katlanılabilir Risk kavramı https://ggle.io/6lbt (Sıra No 70)  adresinde açıklanmaktadır.