ANLAM SANATLARI
İLHAM: İki ya da ikiden fazla anlamı olan bir sözcüğü, bir dize/mısra ya da beyitte tüm anlamlarıyla kullanma sanatı.
TEVRİYE[< VERÂ]: Bir dize/mısra ya da beyitte, birden fazla anlamı olan bir sözcüğü, anlamlarından sadece yakın anlamını söyleyip uzak anlamını kastetme sanatı.
İSTİHDAM: Bir dize/mısra ya da beyitte, bir sözcüğü hem gerçek, hem mecaz anlamlarını kastederek kullanma sanatı.
MUGALATA-İ MANEVİYE: Anlamı birden fazla olan sözcük ve deyimleri beyitin anlamını değişik biçimlerde açıklanabilecek biçimde kullanma sanatı.
TENÂSÜB[< NİSBET]: Bir konuyla ilgili birden fazla sözcüğü, bir dize/mısra ya da beyitte sıralama amacı gütmeden kullanmak.
LEFF Ü NEŞR: Bir beyitte yer alan, birbirleriyle ilgili sözcüklerin sıralanmasıyla yapılan edebî sanat.
TECÂHÜL-İ ÂRİF[/ÂNE/ÎN]: Bir anlam inceliği yaratmak ya da bir lâtife yapmak amacıyla, bilinmiyormuş ya da başka türlü biliniyormuş gibi gösterme sanatı.
HÜSN-İ TALÎL[< İLLET]: Nedeni bilinen bir olayı, düşsel ya da gerçekdışı ve güzel bir olaya bağlama yoluyla yapılan edebî sanat.
SİHR-İ HELÂL: Bir sözcüğü ya da söz öbeğini hem kendinden önceki sözcüklerin sonunda, hem de sözcüklerin başında anlamlı olacak biçimde kullanma.
İRSÂD: Bir dizenin/mısranın secî ya da uyağını bir iki sözcükle imâ etme sanatı.
MÜBALAĞA: Bir sözün etkisini güçlendirmek için bir şeyi abartılı biçimde az ya da çok göstererek ve lâtifeli bir biçimde anlatma.
TEZAD: İki duygu/düşünce/hayal arasındaki birbirine karşıt özellikleri birarada söyleme.
İSTİĞRÂK[< GARK][GULÜVV]: Över gibi görünerek yermek, yerer gibi görünerek övme sanatı.
TEKRÎR[< KERR]: Söyleyişi güçlendirmek için belirli bir anlamdaki sözcüğü ya da söz öbeğini yineleme sanatı.
RÜCÛ: Bir sözün anlamını, bir kavramın gücünü pekiştirmek için, o sözden/kavramdan cayar gibi görünüp cayılmış görünen sözü/kavramı daha güçlü biçimde belirtmek.
TEFRÎK[< FARK]: İki şey arasındaki farkı belirtmek.
KAT: Söyleyişin gücünü artırmak için sözü [dizeyi/mısrayı, satırı] yarıda kesmek.
TERDÎD[< REDD]: Sözü, beklenmedik, çarpıcı bir sonuca bağlama sanatı.
İLTİFÂT: Şiirde bir duygulanma ya da duygu değişikliğiyle şiirdeki konuyu değiştirmeden seslenilen kişiyi ya da varolanı değiştirmek.
TELMİH: Bilinen bir olay, kişi ya da nükte, fıkra, atasözünü dolaylı biçimde anlatma, imâ etme sanatı.
İRSÂL-İ MESEL: Bir düşünceyi pekiştirmek amacıyla bir atasözü ya da o değerde bir söz öbeğini alıntılamak/kullanmak.
B Bile değil
25 Mart 2022