Lütfen aramak istediğiniz kelimeyi yazıp Enter tuşuna basın..

Logo

Kullandığımız dil; bugün ne olduğumuzu, yarın ne olacağımızı belirler..

 MENÜ

İDEOLOJİ– DEMAGOJİ – PROPAGANDA -DEMOKRASİ

İdeoloji

Günlük yaşantımızda özellikle toplumsal konular konuşulmaya başladığında en çok kullandığımız sözcüklerden bir kaçı demokrasi ve ideolojidir. Bir de bunlara koşut propaganda ve demagoji sözcükleri var. Bu kavramların köken ve anlamlarının bilinmesi ve sözcüklerin yerli yerinde kullanılması tartışmanın daha anlamlı olmasına büyük katkılar sağlayacaktır.

Fransızca bu sözcük Dictionnaire Larousse’ da;  İdéologie: Systéme d'idées qui constitue une doctrine. Péjor, doctrine préconisant un ideal irrealisable./ Bir doktrin oluşturan fikirler sistemi. Pejöratif anlamda da ulaşılmaz bir ideali savunan doktrin olarak anlatılmaktadır.

Doctrine/ doktrin sözcüğü de dilimizde çok kullanılan bir sözcük olup doktora, doktor gibi sözcüklerle yakın ilişki içindedir ve kısaca kökleri Latince doctrina sözcüğüne dayanmakta ve dilimizde öğreti anlamına gelmektedir.

Fransızca çeviri sözlüğü de a) Öğreti meydana getiren temel düşünceler, b) Düşüncelerin doğuş ve gelişmesini inceleyen yöntem, düşünceler bilimi c) Bu kelime kuruntuları, temelsiz düşünceleri anlatmak için yermeli olarak kullanılan bir sözcük olarak anlatılmaktadır.

İdeoloji sözcüğü TDK ‘nın eski sözlüklerinde, Yunanca (idea düşünülen şekil, logos söz) Toplumun şöyle ya da böyle olması gerektiğine inananların düşünce ve kanışlarından meydana gelen öğreti olarak tanımlanmaktadır.

TDK’ nın daha sonraki sözlüklerinde ise siyasal veya toplumsal bir öğreti oluşturan, hükümet ya da parti ve grubun davranışlarını temel alan, siyasal, hukuki, dini ya da felsefi düşüncelerin tamamı olarak açıklanmıştır. Yine bu kurumun bir başka sözlüğünde ideoloji karşılığı olarak ülkülem sözcüğünün kullanıldığı ve yukardaki tanıma bilimsel, erdem ve estetik kavramlarının da eklendiği görülmektedir. TDK’ nın Batı Kökenli Kelimeler Sözlüğünde de benzer anlatımlar bulunmaktadır.

Bu kavram ilk olarak Fransız Devrimi sonrasında 1796 yılında Fransız düşünürü Destutt de Tracy tarafından düşünce bilimi olarak kullanılmıştır.
İdeoloji kavramı, tarihsel gelişim süreci içerisinde düşünürler ve toplumsal kesimler tarafından değişik anlamlara gelecek şekilde yorumlanıp kullanılmış olup kavrama asıl kimliğini Karl Marx’ın çalışmaları kazandırmıştır. Daha sonraları olumsuz çağrışımlar yapacak tarzda da kullanılmıştır. İdeoloji teorisi içinde Marksist düşünürlerin önemli bir ağırlığı vardır. Marks, Lenin, Gramsci, Lukacs, Althusser gibi düşünürler önemli çalışmalar yapmışlardır.

Bu konu ile yakından ilgilenmiş olan Terry Eagleton kavramın içeriğine ilişkin özelliklerini altı madde halinde incelemiştir. Bunlar:

1.İdeoloji, toplumsal hayata yön veren düşünce ve değerleri üreten bir süreçtir.
2. İdeoloji, toplumsal hayat içerisinde etkili, olan bir sınıf veya grubun sahip olduğu değer yargılarını üreten inanç ve düşüncelerdir
3.İdeoloji toplumsal iktidarın yeniden üretilmesinde hâkim olan elitlerin çıkarlarının meşrulaştırılmasıdır.
4. İdeoloji, egemen toplumsal elitlerin çıkarlarının meşrulaştırılması için yaptığı faaliyetlerdir.
5. İdeoloji, iktidar elitlerinin çarpıtma yoluyla çıkarlarını meşrulaştıran düşüncelerdir
6. İdeoloji, toplumun maddi yapısından kaynaklanan yanıltıcı düşünce ve inanç sistemleridir.
İdeoloji, ilk ortaya çıktığında “fikirler ile ilgili bilimsel araştırma” olarak anlamlandırılmıştı; fakat daha sonraları bu kavram insanların dünyada nasıl yaşamaları gerektiğinin belirlenmesi ve toplumsal ilişkilerinin gelişimi konusunda temel belirleyici sistemler olarak bir anlam kaymasına uğramıştır.

II. Dünya Savaşından sonraki dönemde ideolojilerin etkisi tartışılmaya başlanmış ve egemen sınıflar ideolojiler konusunda karşı bir tavır almışlar, artık ideolojilerin sona erdiğini ve toplumun da apolitize edilmesi gerektiğini ileri sürmeye başlamışlardır. (Francis Fukuyama) “Tarihin Sonu” ve (Samuel P. Huntinton) “Medeniyetler Çatışması” gibi kitaplar bu düşüncelerden hareketle yazılmıştır.

Sözcük Fransızca idée (fikir; düşünce) ve ologie (oloji, yani bilim)  sözcüklerinin birleştirilmesiyle oluşturulmuş bir bileşik sözcüktür. Bu sözcüklerin Eski Yunanca ve Latincedeki kökleri de idea ve logos/logia/ologie’dir.

Fransızca ideoloji sözcüğü ile ilgili olarak
İdeolog/ ideologue: Felsefesini belli bir düşünce sistemi oluşturan kimse
İdeolojik/ ideologique: İdeolojiye ilişkin
İdeolojist/ ideolojiste: İdeoloji kuramcısı

İdeoloji kavramının eski dilde karşılıklarının tasavvurat (düşünceler, niyetler ve tasarlamalar) veya mevhumat (mevhumlar, hayal kabilinden olan şeyler) olarak ifade edilmiş olduğunu görüyoruz. Bunlardan başka bir de ülkü, ideal anlamına gelen mefkûre sözcüğü vardır. Bu sözcük kanımca ideoloji sözcüğünü anlatmakta en uygun olan sözcüktür.

Demagoji

Kullanmakta olduğumuz demagoji sözcüğü de Fransızca démagogie sözcüğünden alınmıştır. Larousse’a göre anlamı politique qui flatte la multitute olarak tanımlanmaktadır. Kalabalığı pohpohlama siyasette  halkı galeyana getirme yahut halk avcılığı anlamlarına gelmektedir. Sözcüğün kökeninde Eski Yunanca halkı güden, yönlendiren önder anlamında demagogos sözcüğü vardır. Bu sözcük de demos (halk, ahali özellikle aşağı tabakalardan insanlar) ve agogos (öncü) sözcüklerinin birleşmesiyle oluşmuş bileşik bir sözcüktür. Eski Yunancada “ago” gütmek, sürmek gibi anlamlara gelmektedir.
Demagoji bir grup veya bir kimsenin duygularını okşayarak, kamçılayarak gerçeğin dışında ve çoğu kez abartılı sözler söyleyerek kandırma, onları kendi düşüncesine çekmek, laf cambazlığı ve duygu sömürüsü yapmaktır.
Demagog/ Démagogue: Demagoji yapan kimse
Demagojik/ Démagogique Demagog birinin yaptığı işler, söylemleri ve demagojinin kendisine ilişkin anlamlarında kullanılmaktadır.

Demagoji ve demagoglar için en önemli şeylerin başında retorik sanatında ustalaşma, belagat, hitabet yetenekleri gelir. Demagoglar hedef kitlelerini seçmede çok ustadırlar. Demagoglar yalanlarını anlayacak, karşılarına çıkıp kendilerini eleştirecek kişilerin bulundukları ortamlarda pek konuşmak istemezler. Bilgisi az dinsel, mezhepsel, etnik ve ulusal duyguları yüksek kişi ve topluluklar onlar için çok uygundurlar. Onların en büyük malzemesi hamaset, mukaddesat ve kimlik belirleyici diğer ögelerdir. Topluluklarda daha önce oluşmuş bulunan önyargıları cömertçe kullanırlar. Örneğin futbol taraftarlığı veya o topluluğun sağ veya sol eğilimlerinden yararlanırlar. Beden dillerini iyi kullanırlar. Bazı şeyleri de sembolleştirirler. Konuşmalarında sembollere çok yer verirler. Slogan ile konuşmayı ve topluluklara slogan attırmayı pek severler.

Demagoglar, abartılı konuşmayı severler ama yapacakları işleri çok basite indirgerler. Yalan söylemeden duramazlar.  Hedef kitlenin korkularını derinleştirmeyi, eğer söyledikleri yapılmazsa çok büyük felaketlerin yaşanmasının kaçınılmaz olacağını anlatırlar. Topluluğu ayrıştırırlar, hayali düşmanlar yaratırlar, topluluğun yaşadığı sorunlar için bir günah keçisi bulup onu hain ilan ederler, suçu onun üzerine yıkmaya çalışırlar. Ayrıştırdıktan sonra kendinden saydıkları toplulukların kimliklerini oluşturan özelliklerini ve örneğin ırk üstünlüklerini överler. Kendileri gibi düşünmeyen ama bu toplumu yönetmeye aday olan başkalarını küçük görürler, onlarla alay ederler, zaman hakaret ederler, zaman zaman da şiddet kullanarak onları yıldırmaya çalışırlar, Kendilerinden söz etmeyen, yaptıkları işleri haberleştirmeyen ve kendilerini eleştiren herkese ve medyalara sürekli saldırırlar, kendilerini halkın adamı gibi göstermeye çalışırlar.
Onlar halkın bilgileri içinde düşünerek, tartışarak halkın sorunları için çözüm yolları bulunmasını değil halkın duyguları içinde geliştirdikleri söylemleri ile kendi kişisel veya oligarşik çıkarlarını gerçekleştirmek istemektedirler.

Demagogların varmak istedikleri hedef yalnız kendilerinin ve kendi düşüncelerinin egemen olması, tüm rakiplerinin yok olmasıdır. Onlar çoğulcu, plüralist bir yapıdan hiç hoşlanmazlar, İstedikleri otokrasi, teotrasi ve monokrasidir.

Propaganda

Dilimize yerleşmiş olan, “hiç kimse benim yoğurdum kara demez” şeklinde bir atasözümüz vardır. Her üretici veya pazarlamacı yaptığı veya sattığı şeyin veya işin, hizmetin kötü olduğunu asla söylemez ve hatta benzerlerinden daha iyi olduğunu söyler. Kapitalist üretim biçiminin en önemli bölümü üretilen ürünlerin pazarlanıp satılması ve bu yolla artı değerin sermaye sahibi işverene dönmesinin sağlanmasıdır. Sistem olarak bu üretim tarzı benimsendiğinde bu işin doğası da kaçınılmaz olarak budur. Ekonomide bunun adı reklamdır. Ne kadar çok reklam yapılırsa, reklam yolu ile insanlar ne kadar çok etkilenirse o kadar çok satış gerçekleşecektir. Dolayısı ile reklam için bir sınır olamaz. Reklamın tek sınırı gizil alıcı toplulukların kandırılması veya kandırılamamasıdır. Seçimle yöneticilerin belirlendiği topluluklarda yönetme istemiyle ortaya çıkan kişiler de ürettiğini pazarlamak isteyen satıcılara benzetilebilir. Onların yaptıkları işe reklam deniyorsa yönetime istekli adayların yaptıkları işe de propaganda denir. Sonuçta her iki durumda da kişilerin fikirleri, kanaatleri bir şekilde manipüle edilmektedir.

Reklamda satılan ve satın alınacak olan bir mal veya hizmet vardır. Propaganda da kandırılan, ikna edilen, inandırılan kişiler vardır ve bu fikirlerinin yönlendirilerek bir kişinin veya bir partinin seçilmesi söz konusudur. Reklamda somut bir şeyin, bir ürünün insanların günlük yaşamlarına girerek yaşamlarını kolaylaştırması ve onların mülkiyet duygularının doyurulması kuraldır. Propagandada insanların belli konularda oluşmuş kanılarının etkilenmesi söz konusudur. Birinde bir ürüne sahip olmak varken diğerinde fikirlerinden vazgeçmek ve başka bir fikri kabul etmek durumu vardır. Bu nedenle reklamlar sevimli propagandalar itici gelir. Sonuç olarak reklamlar da, propagandalar da kişilerin duygularına seslenirler. Gelişmiş ideal topluluklarda ürün veya yönetim planlarının tanıtımı yeterli olabilir ancak bu bir ütopyadır. Gerçek toplum yaşantısında reklam ve propaganda çalışmaları artarak devam etmektedir. Reklam ve propagandacı düşündürmek değil karşısındaki kitlenin fikirlerinden çok duygularına etkilemek onları kendi düşüncelerini kabul ettirmek istemektedir.

Propaganda, bir topluluğu oluşturan insanların düşünce ve davranışlarını etkilemek amacıyla tasarlanan ve uygulanan şeylerdir. Propaganda toplumun sakin, tarafsız bir ortamda düşünerek, tartışarak ve hatta deneyerek bilgi edinmesini engeller.  Ve topluluğu oluşturan kişiler yerine onlar için ve onlar yararına olduğu iddiasındaki kişi veya kişiler onların geleceklerine ilişkin planlar yapıp bu planları onlara uygun gelecek yollarla ve uygun araçlarla anlatırlar. Bunun adına propaganda diyoruz. Yönetenler ve yönetmeye aday olanlar kendi görüşlerinin en doğru olduğunu söylerler. 

Cevdet Perin’in J. M. Domenache’ dan 1961 yılında dilimize çevirdiği Siyasi Propaganda adlı yapıtın 19. sayfasında şu soru sorulmaktadır. Propaganda mı reklamcılıktan, yoksa reklamcılık mı propagandadan çıkmıştır diye soruluyor. Bunu tartışmanın yararı tartışılabilir de tartışılmayabilir de ancak bu iki kavramın kökenine bir bakalım istiyorum.

Propaganda kavramı Yeni Latince aynı anlama gelen sözcükten Batı dillerine oradan da dilimize girmiştir. Sözcük Latince propagare eyleminden türetilmiştir. İlk anlamı çubuktan fidan üretmek şeklindedir. Bir ağaçtan kesilen kalemlerin toprağa daldırılarak fidan yetiştirmek anlamına gelmektedir. Bu sözcük Latince yazılı örneği bulunmayan *pāg /bitki dikmek eyleminden “ pro ” önekiyle türetilmiştir. Bu gün Pakt olarak kullanmakta olduğumuz sözcüğün kaynağı Latince pactum sözcüğüdür. Bu bilindiği gibi sözleşmek, barış yapmak anlamlarını içermektedir. İlk anlamları var olan durumu belirlemek, dikmek, bir bitki dikmek, dikili olanı yerinde sağlamlaştırmak anlamından kaynaklanmaktadır.
Görüldüğü gibi hepsinde de gelecek için bir şey planlamak ve onun gerçekleşmesi için ilk adımı atmak vardır.

Reklam kavramına gelince; bu sözcük dilimize Fransızca réclame sözcüğünden alınmıştır. a) İddia, protesto, bağırarak ileri sürme b) ilan (réclamer) yüksek sesle söylemek, tellal aracılığıyla ilan edip duyurmak anlamlarına gelmektedir. Kökeni Latince reclamare ve  “re” ekiyle clamare okumak, yüksek sesle söylemek sözcüğüdür.  İlginç klarnet sözcüğü de buradan gelmektedir.

Benzer şekilde bu sözcükten türetimliş bir kavram daha bulunmaktadır. Satılan mal ya da hizmetin kusurlu olması ya da kullanıma uygun olmaması halinde “reklamasyon” adı verilen fiyat indirimleri özellikle de tekstil sektörü ve diğer sektörlerde sıkça karşılaşılan bir uygulamadır.

Bir ilaç kutusunun içinde ilaçla birlikte o ilacın endikasyonlarını, kontrendkasyonlarını ve kullanma şekillerini gösteren  küçük bir broşür bulunmaktadır. Bunlara prospektüs diyoruz, bu sözcük Latince prospicere eyleminden türetilmiş ve Fransızcaya alınmış, oradan da dilimize aktarılmıştır. Latince öne bakmak, ön bakış anlamına gelse de daha sonra ve bizde karşılığı tanıtmalık olarak anlamlandırılmıştır. Tıp biliminin en çok üzerinde durduğu şeylerden birisi de etik kurallardır. Bu kurallar amacı ilacın tanıtılması ve insan sağlığına uygun olarak kullanılmasını sağlanmaktır. İlacın satışını sağlamak ve satışını artırmak için övülmesi ise bu etik kurallara aykırı bulunup yaptırımlara bağlanmıştır. Ne yazık ki; içinde bulunduğumuz yüzyılda bu yaptırımlar da delinmeye başlanmıştır.

Düşünce ve doktrinlerin de başlangıçta tanıtılması ve öğretilmesi amaçlanmıştı. Ne var ki, felsefi alanda bu güzel bir düşünce olsa da toplumsal konular gündeme gelince iş değişmektedir. Daha demokrasi düşüncesinin yenice şekillenmeye başladığı Atina’da bile Sokrates ile Alkibiades arasında geçen diyaloglar bize bir gerçeği anımsatmaktadır. Retorik politikacının işlevini gölgelememelidir.

İdeoloji kavramı gibi propaganda kavramı da Fransız Devrimiyle birlikte 1790’lı yıllarda şekillenmiştir. İdeolojilerin başlangıçta tanıtılması, öğretilmesi amaçlanmış ama kısa sürede bunun istenen sonucu vermediği anlaşılmış ve başka çareler aranmaya başlanmıştır. Propaganda bir gereksinimin sonucu olarak doğmuştur. O tarihlerde Alsace’da Propaganda adıyla gizli bir devrim derneğinin bile  kurulduğu yazılmaktadır.

Propaganda ve reklam, her ikisi de insanların duygu ve düşüncelerini etkilemek amacındadırlar.
Politik nitelikli propagandalar iki ayrı bölümde toplanabilir. Bunlardan birisi Marksist propagandadır. Marksist propaganda çok basite indirgenebilen bir diyalektiğe dayanır. Üretim tarzının yarattığı sınıflı toplum olgusunun proletaryada sınıf bilincinin yaratılması amaçlanmıştır. Ancak bu haliyle propaganda işçilerin sendikal haklarının sağlanması ile sınırlı kalmaktadır. Bu propaganda yönteminde sınıf bilincine ulaşmış proletaryanın kendi iktidarını kurması amaçlanmıştır. Marksist ve Leninist propagandaların amacı sınıf gerçeğinin en yalın biçimiyle anlatılması olduğundan başarılı olmuştur. Leninist propagandanın aşamaları işçiler başta olmak üzere devrimi gerçekleştirecek olanların duygu ve düşüncelerini ajite etmek, ajite edilen insanlara ideolojinin propagandasını yapmak ve onları eyleme götürecek olan örgütlenmeyi sağlamaktır. (Ajit-prop-örgüt)

Bu propagandan başka birde Nazi propagandası vardır. Nazi propagandasının mimarı Adolf Hitler'in en yakın arkadaşlarından biri ve en sadık yandaşı olan ve Almanya’nın 2. Şansölyesi sayılan Dr. Paul Joseph Goebbels’ tir. Nasyonal Sosyalistler propagandaya Komünistlerden de daha çok önem vermişlerdir. Öyle ki;  1933-1945 yılları arasında Halkı Aydınlatma ve Propaganda Bakanlığı adıyla bir bakanlık bile kurmuşlardır. Goebbels’ci propagandanın en belli başlı özellikleri, Alman ırkının üstün ırk oluşu, diğer ulusların bu Ari ırkın düşmanı olduğu, onlara karşı savaşmak gerektiği, bu savaşı Almanların kazanacağı yalanları idi. Bunlar için Yahudiler günah keçisi kabul edilmiş ve dünyanın tümüne savaş açılmıştır. Alman işçileri ve diğer sosyal sınıflar başlangıçta ekonomik yönden doyurulmuş, örneğin işsizlik sıfırlanmış, böylelikle bu sınıftan insanlar yanlarına çekilmiş ama sonradan Alman halkının altından kalkamayacağı kadar büyük fedakârlıklar yapmaları istenmiştir. Bu propaganda yönteminde demagoglar için saydığımız araç ve yöntemlerin hepsi kullanılmıştır. Nazi, Goebbels propagandalarının en önemli özelliklerinden birisi bakanın ağzından şöyle anlatılmıştır. Bir propagandanın başarılı olması için yalanın büyük olması ve sürekli tekrarlanması gerekmektedir. Bu tür propagandanın önemli özelliklerinden bir tanesi de kışkırtmak ve olayı saptırmak anlamında karşı tarafı sürekli provoke etmektir. Karşı tarafın tasarı ve önerilerini çürütmek yerine karşı tarafı karalamak, karşı tarafın yanlışlarından yararlanmak en çok başvurdukları bir yöntemdir.   Hedefe varmak için, seçildikten sonra da orada kalabilmek için onlara her şey doğaldır, mubahtır.

Demokrasi

Bu sözcük de dilimize Fransızca démocratie sözcüğünden alınmıştır. Dilimizde ilk kez 1870'lerin başlarında kullanım olanağı bulmuştur. Sözcük Fransızcaya Latinceden, Latinceye de Eski Yunancadan girmiştir.  Sözcük, halk, ahali anlamındaki δῆμος (dêmos) ile egemen, muktedir anlamındaki κράτης (krátēs) (kratos) sözcüklerinin birleşimi ile “ δημοκρατεία “ oluşturulmuştur.

Demokrasi sözcüğünden türeyen sözcükler de demokrat/ demokrasi kurallarını benimsemiş olan ve demokratik de demokrasiye ilişkin olan şeyler anlamındadır.

Demokrasi kısaca toplum yönetiminde uyulması gereken kuralların halk tarafından belirlenmesi demektir. Halk bu hak veya isteğini aralarından birini seçip görevlendirmekle ve bu seçtikleri kişi ve kurullar aracılığı ile kullanır. Kulağa hoş gelen fonetiği de çok lirik olan bu söz kâğıt üzerinde çok da güzel görünmektedir ancak bunun yaşama geçirilmesi ve sürdürülmesi kavramın doğduğu günden başlayarak hep sorunlu olmuştur.

Bilindiği gibi demokrasi fikri ve onun ilk uygulamaları, eğer kabileler içindeki kendisine özgü şekilleri veya Mezopotaya’ da görülen prototipleri saymaz isek  Yunanistan’da, Atina’da doğmuştur.  MÖ 5. ve 4. yüzyıl Atina’sında  demokrasi uygulamasının yerleşmesini sağlayanlar Solon (MÖ 594), Kleisthenes (MÖ 508) ve Atinalı Efialtes (MÖ 462)’tir. En büyük demokrat lider olarak gösterilen Perikles' in MÖ. 450’de ölümünden sonra ise gerilmeye başlamış ve MÖ 332 yılında da tümüyle son bulmuştur.

Demokrasi yönetiminin başladığı tarihlerde Atina’nın nüfusunun 250-300.000 civarında olduğu öngörülmektedir. Bu nüfusun 150.000 kadarı köledir. Nüfusun bir kısmı da onların barbar dedikleri yabancılardan oluşmaktadır. Kadınların oy verme hakkı bulunmamaktadır. Atina’da yurttaş olup ta oy verme hakkı bulunan erkekler ise 40-50.000 civarındadır. Diğer kentlerdeki katılım ise 100-1.500 arasındadır. Seçime katılma oranının seçmen sayısının yüzde kaçı olduğu da göz önünde tutulmalıdır.
Özgür Atina yurttaşları soylulardan, ticaret ve zanaatlarla uğraşan ve zenginleşen kentli orta sınıflardan, küçük toprakları olan köylülerden ve toprakları ve belli bir işleri olmayan kentli emekçilerden oluşuyordu.

Bu sınıflardan insanların ülke ve dünya sorunları ile ve bu sorunların çözümü çözümüne ilişkin bilgileri arasında da büyük farklılıklar vardır. Kimisi Aristo ile Platon ile felsefi tartışmalara girebilirken kimisi Dionysos şenliğinde kendisine uzatılan bir kupa şaraba dünyasını verebilecek kültür düzeyindedir.

Tam burada, okurun sabrına ve hoşgörüsüne sığınarak bir anımı, daha doğrusu bir gezide öğrenmiş olduğum bir bilgiyi anlatmak istiyorum. Güney Amerika kıtasının haritasını elimize alıp baktığımızda başkent Santiago’dan batıya doğru 3400 km. kadar parmağımızı kaydırınca gözümüzün önüne belli belirsiz bir adacık çıkar. Bu adanın adı Easter Island, İspanyolların söyleyişi ile Isla de Pascua’dır. Adanın yerlileri ona Rapanui diyorlar. Batılı denizciler buraya geldiklerinde bu yeni adanın yumurtaya benzemesinden değil kendi ülkelerinde sözüm ona Paskalya bayramı kutlamaları olduğundan bu adı vermişler. Batılılar ne derlerse desinler ama benim orada dinlediğim ve belleğime her bir harfi derin izlerle kazınmış olan Kuş Adam Demokrasisi’ dir.

Rapanui Adasında yaşayan insanların buraya nereden ve nasıl geldikleri konusunda bir görüş birliği yok. Ancak konumuz bu değil, konumuz yumurta ile ilgili.
Dünyadan çok uzaklarda ve dünyanın diğer yerleriyle ve insanlarıyla hiçbir ilişkilerinin olmadığı bu küçük, ıssız adada yaşayan insanlar da başka insanlar gibi en başta yiyecek, içecek ve barınacak yer bulmada ve daha birçok konuda sorunlarla karşıyadırlar. Yaşamlarını sürdürebilmek ve daha iyi yaşayabilmek için içlerinden birini seçip onun gösterdiği şekilde işler yapmayı uygun bulmuşlar. Yaşamı kolaylaştıracak şeyleri kim daha iyi yapar sorusuna yanıt bulmak için seçim yapmanın iyi ve doğru olacağını akıl etmişler. Her yılın belli bir gününde örneğin ilk cemrenin düştüğü gün veya kırlangıç fırtınası (!) gününde belli bir olgunluğa erişmiş kadınlar ve erkekler toplanmışlar bir karar almışlar. Bu karara göre topluluğun en çok eline ayağına, nefesine güçlü kişileri Okyanusun sularına atlayacak kıyıdan gözle görülen minik adaya kadar yüzecekler ve dönüşte de oradaki kuşların yumurtalarından üç tanesini alıp kırmadan topluluğun yanına dönecekler. Varış noktasına ilk dönen kişi bir yıllığına topluluğun yöneticisi, reisi olacaktır. Bir yıl dolunca yeni yöneticinin belirlenmesi için yine seçim yapılacaktır. Gördüğünüz gibi reis seçilmek için kendisine güvenmek yeterli, başkaca bir koşul aranmıyor. Seçimler herkesin gözü önünde eşit ve adil kurallar ile yapılıyor. Seçim barajı yok, seçimde oyların çalınması, zarfların mühürlü olup olmaması, seçim barajı gibi hiçbir sorun yok. Karşıdaki minik adaya yüzüp erken dönen, üç yumurtayı kırmadan getirip seçici konumundaki halka verebilen kişi reis olacak. Seçildikten sonra sorumluluk onda, moai heykellerinin götürülüp yerlerine dikilme hak ve yetkisi de onun.
Bu kadar basit, tartışmaya meydan vermeyecek açıklıkta, bu kadar adil bir seçim ne güzel değil mi? Bana “Kuş Adam Efsanesi” olarak anlattılar ama ben ona “Kuş Adam Demokrasisi” adını verdim.
Az önce Atina Demokrasisinden örnek verdik. Antik Çağın iki ünlü düşünürü demokrasi konusunda düşüncelerini açıklamışlardır.

Platon’a göre, yasasız demokrasi sapkın bir rejimdir. Bu yolla istenmeyen birçok kişinin seçilmesi olanaklıdır. Böyle bir ortamda düzen değil sadece kaos olur. Platon demokrasiye hiçbir şekilde inanmaz ve güvenmez. O’na göre demokrasinin ulaşacağı son nokta despotizmdir.

Politikayı da kendine özgü idealist bir bakışla inceleyen Aristoteles, hocası Platon’a göre daha gerçekçidir. Ancak bu onun demokrasiyi uygun bulduğu anlamına gelmez. Her ikisi de seçkinci aristokratik bir tutum içindedirler. Bütün insanların eşit olmasını da kabul etmezler.

Demokrasi kavramı içinde demos aşağı bir tabakayı, kratos ise onları yönlendirecek olan egemen sınıfı ifade eder. Roma’ya geldiğimizde demos sözcüğü geri plana atılmış yerine populus sözcüğü geçmiştir. Nitekim, daha sonraki yüzyıllarda bu dili kaynak alan Fransızca, İngilizce, İspanyolca, İtalyanca ve Almanca’ da demos sözcüğü sadece demokrasi sözcüğünün ilk dört harfi olarak kalmıştır. Populus sözcüğünden türeyen people, politika, polis gibi sözcükler gelişmiştir. Bunlar bir rastlantı değildir.

Demokrasi antik çağ düşünürlerine göre ancak “Primus inter Pares” / eşitler arasında bir anlam taşır. Daha da ileri giderek kimi düşünürler doğrunun, gerçeğin, hakikatin bir ve tek olduğunu veya doğanın yasalarına bağlı olduğunu bunun çoğunluğun parmak sayısı ile değiştirilemeyeceğini ileri sürerler.

Atina’daki Demokrasi uygulamasından bu yana geçen 2.500 yılda gerek toplumdaki üretim ve tüketim ilişkileri ve gerekse bu ilişkilere koşut olarak toplumun gereksinimleri ve insanların gelecekleri hakkındaki düşünceleri çok değişmiştir. Halkların demokrasi anlayışları da değişmiştir.

Felsefeciler kendi başlarına ne düşünürlerse düşünsünler sosyolojik gerçekler ve yaşanmakta olan toplumsal sorunlar acil çözümler beklemektedirler. Kaldı ki; ilerleyen zaman ve gelişen, değişen durumlarda üretim tarzına egemen olan toplumsal sınıflar demokrasiyi bir amaç değil araç olarak kullanma eğilimi içindedirler. 

Monokratik ve teokratik anlayışlar zaman içinde açık ya da örtülü otokrasilere neden olmaktadırlar. Atina demokrasisi insanlığa paha biçilmez dersler de vermiştir. Bu derslerden ilki demokrasinin özgür yurttaşlar için söz konusu olabileceğidir. Özgürlük önüne konan dört veya beş seçenekten birini seçmek, birini seçmek zorunda kalmak değildir. Özgürlük öne konacak olan o dört veya beş seçeneği seçebilmektir. Bu seçim de seçim yapacak bireylerin eğitimi ile başlar. Dünyaya dar bir pencereden bakan, bakmak zorunda bırakılan insanların dünya için anlatacakları pencerelerinden gördükleriyle sınırlıdır. Toplumda eğitim ve sağlık başta olmak üzere bir dizi insani hakkın ücretsiz sağlanamadığı, fırsat eşitliğinin olmadığı ortamlarda demokrasiden söz etmek olası değildir ve anlamsız bir fanteziden ibaret kalır.  Bu durumlarda bireyler demokrasi söylemleriyle meydanlara çıkıp kendi kişisel, oligarşik veya sınıfsal çıkarları için demagojileriyle aldatan politikacıların oyuncağı olurlar. Sandığa gidip oylarını kullandıklarında görevlerinin tamamlandığını sananlar, ilerleyen zaman içinde durumlarının iyiye değil kötüye gittiğini göreceklerdir.

Demokrasi yönetime aday olacaklarla seçmenlerin karşılıklı kısa vadeli, günü birlik çıkar anlaşmaları da değildir. Toplumun bu günü kadar yarınını da ilgilendiren konularda kamu yararı gözetilmelidir.

Demokrasi eşit ve özgür bireylerin halk için halktan yana yöneticilerini adil, saydam ve dürüst koşullar altıda seçmesi ve seçtikleri yöneticileri yönetim süreci içinde denetleyebilmesidir. Demokrasi kendini koruyacak ve yaşatacak denetim mekanizmalarını, adil ve tarafsız yargıyı da içermek zorundadır.

Demokrasi üzerine yirmi beş yüzyılda kütüphaneler dolusu kitaplar yazıldı ve yazılmaktadır. Bundan sonra da yazılacaktır. Bu kısa çalışma içinde demokrasi ve ilintili kavramlarını irdelemeye çalıştık. Bu çalışmanın ne kadar eksik olduğunun bilincindeyiz. Bu yazıda öngörülen konularda bilgi edinmek hiç de zor değildir. Çağımızda teknoloji hepimize neredeyse sınırsız derecede olanaklar sunmaktadır. Sözünü ettiğimiz bu eksiklikler bu yollarla kolayca giderilebilir.

Ali Can Polat
22.04.2022

Yorumlar

SON EKLENEN MAKALELER

Puslu Havalar, Sakin İnsanlar Ülkesi Vietnam, Hüzünlü Kamboçya (17-25 Mart 2024)
Puslu Havalar, Sakin İnsanlar Ülkesi Vietnam, Hüzünlü Kamboçya (17-25 Mart 2024)
İKTİDAR – MUHALEFET – HİZİP/KLİK- FRAKSİYON
İKTİDAR – MUHALEFET – HİZİP/KLİK- FRAKSİYON
İSTANBUL, YA ARON ANGEL’İN TASARLADIĞI GİBİ OLSAYDI…
İSTANBUL, YA ARON ANGEL’İN TASARLADIĞI GİBİ OLSAYDI…
Yazarak Gitmek
Yazarak Gitmek
ALFABE
ALFABE
DEVE
DEVE
MERKANTİLİZM
MERKANTİLİZM
PEŞKEŞ / PİŞKEŞ
PEŞKEŞ / PİŞKEŞ
Yakın Dil
Yakın Dil
Persepolis ile ilgili olarak gezide tuttuğum notlardan- Parsayı Toplamak
Persepolis ile ilgili olarak gezide tuttuğum notlardan- Parsayı Toplamak
KUTU KUTU PENSE 
KUTU KUTU PENSE 
DAYAK CENNETTEN ÇIKMADIR
DAYAK CENNETTEN ÇIKMADIR
BİR GÜNLÜK ZAMANIN BÖLÜMLERİ
BİR GÜNLÜK ZAMANIN BÖLÜMLERİ
ŞERİAT
ŞERİAT
Türkçe Sorunları: BİRBİRİNE  KARIŞAN, KARIŞTIRILAN  İKİ KAVRAM:  EĞİTİM İLE ÖĞRETİM 
Türkçe Sorunları: BİRBİRİNE  KARIŞAN, KARIŞTIRILAN  İKİ KAVRAM:  EĞİTİM İLE ÖĞRETİM 
SAPYOSEKSÜELLİK KAVRAMI ÜZERİNE (SAPIOSEXUALITÉ / SAPIOSEXUALITY)
SAPYOSEKSÜELLİK KAVRAMI ÜZERİNE (SAPIOSEXUALITÉ / SAPIOSEXUALITY)
NOSTALJİ
NOSTALJİ
AKIL DARALTICI ÖN YARGILARIMIZ / ZİHİN KÖRLÜĞÜ
AKIL DARALTICI ÖN YARGILARIMIZ / ZİHİN KÖRLÜĞÜ
TEVHİD VE HİLAFET KAVRAMLARI ÜZERİNE
TEVHİD VE HİLAFET KAVRAMLARI ÜZERİNE
MÜSTEHCEN VE ÇIPLAKLIK KAVRAMLARI ÜZERİNE
MÜSTEHCEN VE ÇIPLAKLIK KAVRAMLARI ÜZERİNE
SİVİL TOPLUM KURULUŞU DEĞİL DEMOKRATİK TOPLUM KURULUŞU
SİVİL TOPLUM KURULUŞU DEĞİL DEMOKRATİK TOPLUM KURULUŞU
ZEHİRİ ZEHİR YAPAN DOZUDUR (DOSIS FACIT VENONIUM)
ZEHİRİ ZEHİR YAPAN DOZUDUR (DOSIS FACIT VENONIUM)
UMUT VE SEVGİ HER ZORLUĞU YENER ya da PANDORA'NIN KUTUSU
UMUT VE SEVGİ HER ZORLUĞU YENER ya da PANDORA'NIN KUTUSU
SADAKA VE SADAKAT
SADAKA VE SADAKAT
HAMİLELİK ŞÜPHESİ
HAMİLELİK ŞÜPHESİ
FİKRE SAYGI KONUSUNA KÜÇÜK BİR DOKUNUŞ
FİKRE SAYGI KONUSUNA KÜÇÜK BİR DOKUNUŞ
İZLEMEK / İZCİ - İZCİLİK 
İZLEMEK / İZCİ - İZCİLİK 
BULUTTAN NEM KAPMAK
BULUTTAN NEM KAPMAK
ŞAMAR OĞLANI ve 24 KASIM ÖĞRETMELER GÜNÜ
ŞAMAR OĞLANI ve 24 KASIM ÖĞRETMELER GÜNÜ
PISA NEDİR?
PISA NEDİR?
ŞOFÖR ve ŞOFBEN KAVRAMLARI
ŞOFÖR ve ŞOFBEN KAVRAMLARI
ÖLÜM - ÖLÜ ve SONRASI
ÖLÜM - ÖLÜ ve SONRASI
MNEMOSYNE (Bellek, Anımsama ve Akılda Tutma Tanrıçası)
MNEMOSYNE (Bellek, Anımsama ve Akılda Tutma Tanrıçası)
THESEUS’ UN GEMİSİ PARADOKSU
THESEUS’ UN GEMİSİ PARADOKSU
ŞAMAR OĞLANI ve 24 KASIM ÖĞRETMELER GÜNÜ
ŞAMAR OĞLANI ve 24 KASIM ÖĞRETMELER GÜNÜ
IKAROS
IKAROS
LABYRINTHOS / LABİRENT
LABYRINTHOS / LABİRENT
PYGMALION
PYGMALION
NARKİSSOS ve METAMORPHOSE
NARKİSSOS ve METAMORPHOSE
YARGININ MİLLİSİ OLMAZ
YARGININ MİLLİSİ OLMAZ
ANACHRONISME / ANAKRONİZM 
ANACHRONISME / ANAKRONİZM 
ÜMMET – MİLLET
ÜMMET – MİLLET
O SINIR TAŞLARINIZ, O DUVARLARINIZ…
O SINIR TAŞLARINIZ, O DUVARLARINIZ…
KUTLAMA/ ANMA – SON AKŞAM YEMEĞİ
KUTLAMA/ ANMA – SON AKŞAM YEMEĞİ
MISOPHONIA-misofoni & AMUSIA - amuzi
MISOPHONIA-misofoni & AMUSIA - amuzi
YAS VE YAS TUTMA
YAS VE YAS TUTMA
TERÖR / TERÖRİZM ve HEROSTRATOS
TERÖR / TERÖRİZM ve HEROSTRATOS
MARKA – MODA KAVRAMLARINA KÜÇÜK BİR DOKUNUŞ
MARKA – MODA KAVRAMLARINA KÜÇÜK BİR DOKUNUŞ
EMOJİ VE MOLATİK KAVRAMLARI ÜZERİNE
EMOJİ VE MOLATİK KAVRAMLARI ÜZERİNE
ÖZELEŞTİRİ (ÖZ ELEŞTİRİ) 
ÖZELEŞTİRİ (ÖZ ELEŞTİRİ) 
BOTOX – BOTULUS/ SOSİS GÜZELLİĞİ
BOTOX – BOTULUS/ SOSİS GÜZELLİĞİ
DÜŞÜNCEYE SAYGI VE DÜŞÜNCEYE TAHAMMÜL
DÜŞÜNCEYE SAYGI VE DÜŞÜNCEYE TAHAMMÜL
BEN BU ZAFERİ POPOMLA DEĞİL KAFAMLA KAZANDIM
BEN BU ZAFERİ POPOMLA DEĞİL KAFAMLA KAZANDIM
DİPLOMASİ  -  DİPLOMA
DİPLOMASİ  -  DİPLOMA
PİRİNÇ
PİRİNÇ
PEYGAMBER
PEYGAMBER
UMUT - UTKU
UMUT - UTKU
HAYDAN GELEN HUYA GİDER
HAYDAN GELEN HUYA GİDER
DİNGO’ NUN AHIRI
DİNGO’ NUN AHIRI
DARISI BAŞINA
DARISI BAŞINA
ÇAĞRIŞAN KAVRAMLARIN ÇAĞRIŞTIRDIKLARI (2)
ÇAĞRIŞAN KAVRAMLARIN ÇAĞRIŞTIRDIKLARI (2)
KAVRAMLARIN ÇAĞRIŞIMI
KAVRAMLARIN ÇAĞRIŞIMI
ÖDEV, GÖREV, İŞLEV
ÖDEV, GÖREV, İŞLEV
ATLIKARINCA - DÖNME DOLAP
ATLIKARINCA - DÖNME DOLAP
FİLENİN SULTANLARI DEĞİL ALTIN KIZLARI
FİLENİN SULTANLARI DEĞİL ALTIN KIZLARI
GREEDFLATION-Türkçesi aranıyor
GREEDFLATION-Türkçesi aranıyor
DANSÇI MAYMUNLAR
DANSÇI MAYMUNLAR
ANCADA BERABER KANCADA BERABER
ANCADA BERABER KANCADA BERABER
GELİN – GÜVEY- GERDEK
GELİN – GÜVEY- GERDEK
ÖLÜLER,   ÖLÜM SÖZLERİ
ÖLÜLER,   ÖLÜM SÖZLERİ
GÜNAH KEÇİSİ
GÜNAH KEÇİSİ
KURNAZLIK - FIRSATÇILIK
KURNAZLIK - FIRSATÇILIK
BAM – BAM TELİ – BAM TELİNE BASMAK, DOKUNMAK
BAM – BAM TELİ – BAM TELİNE BASMAK, DOKUNMAK
TROLL - TROL
TROLL - TROL
VEDA / HÜZÜN - ÖZLEM - VUSLAT/ SEVİNÇ
VEDA / HÜZÜN - ÖZLEM - VUSLAT/ SEVİNÇ
SANAT ÜRÜNÜ MÜ / SANAT ESERİ Mİ ? SANAT ÜRETİCİLİĞİ Mİ / SANAT YARATICILIĞI MI ?
SANAT ÜRÜNÜ MÜ / SANAT ESERİ Mİ ? SANAT ÜRETİCİLİĞİ Mİ / SANAT YARATICILIĞI MI ?
NEFRET DİLİ
NEFRET DİLİ
İLETİŞİM ve PROPAGANDA DİLİ ÜZERİNE DÜŞÜNCELER
İLETİŞİM ve PROPAGANDA DİLİ ÜZERİNE DÜŞÜNCELER
SÖZ VERMEK VE SÖZÜNDE DURMAMANIN KIRK ŞEKLİ
SÖZ VERMEK VE SÖZÜNDE DURMAMANIN KIRK ŞEKLİ
SECCADE
SECCADE
RAMADAN/ RAMAZAN – KANDİL VE MAHYALAR/ ŞEHR-İ RAMAZAN
RAMADAN/ RAMAZAN – KANDİL VE MAHYALAR/ ŞEHR-İ RAMAZAN
RETORİK, HİTABET, KIRAAT VE TİLAVET
RETORİK, HİTABET, KIRAAT VE TİLAVET
ENERJİ /ÉNERGIE  –  SİNERJİ/ SYNERGIE
ENERJİ /ÉNERGIE  –  SİNERJİ/ SYNERGIE
DEPREMDE BÜYÜKLÜK VE ŞİDDET FARKI
DEPREMDE BÜYÜKLÜK VE ŞİDDET FARKI
KARIŞIK – KARMAŞIK
KARIŞIK – KARMAŞIK
HELALLEŞMEK, HESAPLAŞMAK
HELALLEŞMEK, HESAPLAŞMAK
ANASININ GÖZÜ
ANASININ GÖZÜ
TEŞEKKÜR ETMEK –  ÖZÜR DİLEMEK
TEŞEKKÜR ETMEK –  ÖZÜR DİLEMEK
İLETİŞİM, MİZAH ve HOŞGÖRÜ
İLETİŞİM, MİZAH ve HOŞGÖRÜ
NESEP NEDİR, NESEPSİZ NE DEMEKTİR?
NESEP NEDİR, NESEPSİZ NE DEMEKTİR?
AŞAĞILAMA, SÖVGÜ VE HAKARET
AŞAĞILAMA, SÖVGÜ VE HAKARET
NARTHEX
NARTHEX
MÜJDE
MÜJDE
İBRET
İBRET
DİLDE YABANCI HAYRANLIĞIMIZ
DİLDE YABANCI HAYRANLIĞIMIZ
APERİTİF
APERİTİF
BAŞIN ÖNE EĞİLMESİN
BAŞIN ÖNE EĞİLMESİN
AHMAK
AHMAK
BÜTÇE
BÜTÇE
AHLÂK
AHLÂK
Başparmaklarımız
Başparmaklarımız
MENDİL
MENDİL
BODRUM'DA YABAN HAYATINI YOK EDEN İMAR PLANLARI
BODRUM'DA YABAN HAYATINI YOK EDEN İMAR PLANLARI
RÛM,  RÛMÎ, RÛMELİ
RÛM,  RÛMÎ, RÛMELİ
ORGANİZE ÖRGÜT VEYA ORGANİZE SUÇ ÖRGÜTÜ
ORGANİZE ÖRGÜT VEYA ORGANİZE SUÇ ÖRGÜTÜ
Türkçedeki Yunanca kökenli kelimeler
Türkçedeki Yunanca kökenli kelimeler
TANRI ve ADALET/ İLAHİ ADALET / TANRI SEVGİSİ / TANRININ İNSAN SEVGİSİ
TANRI ve ADALET/ İLAHİ ADALET / TANRI SEVGİSİ / TANRININ İNSAN SEVGİSİ
TUTUM
TUTUM
SÜRTÜK
SÜRTÜK
DİL ÖĞRETİMİNDE ETİMOLOJİ BİLGİSİNİN YARARLARI
DİL ÖĞRETİMİNDE ETİMOLOJİ BİLGİSİNİN YARARLARI
DEKOLTE – TESETTÜR – MÜSTEHCEN – PORNOGRAFİ - EROTİZM
DEKOLTE – TESETTÜR – MÜSTEHCEN – PORNOGRAFİ - EROTİZM
ETİYOLOJİ
ETİYOLOJİ
ETİMOLOJİNİN ETİMOLOJİSİ
ETİMOLOJİNİN ETİMOLOJİSİ
REÇETELERDEKİ KISALTMALAR
REÇETELERDEKİ KISALTMALAR
ATLAS ve KARYATID KAVRAMLARI
ATLAS ve KARYATID KAVRAMLARI
BAY -  BAYAN
BAY -  BAYAN
LALE – TÜLBENT – TULIPE - TÜRBAN
LALE – TÜLBENT – TULIPE - TÜRBAN
POSTULAT-CREDO–İMAN
POSTULAT-CREDO–İMAN
AKRABA - HISIM KAVRAMLARI ÜZERİNE
AKRABA - HISIM KAVRAMLARI ÜZERİNE
RAMAZAN, BAYRAM VE RAMAZAN/ŞEKER BAYRAMI KAVRAMLARI ÜZERİNE
RAMAZAN, BAYRAM VE RAMAZAN/ŞEKER BAYRAMI KAVRAMLARI ÜZERİNE
RÜZGÂR
RÜZGÂR
KALPAZANLIK
KALPAZANLIK
POLİTİKA
POLİTİKA
CIMON-PERO' NASIL CHARITY ROMANA OLDU?
CIMON-PERO' NASIL CHARITY ROMANA OLDU?
YABANCI DİLLERDEN ALINAN KAVRAM VE TERİMLER SORUNU
YABANCI DİLLERDEN ALINAN KAVRAM VE TERİMLER SORUNU
BANLİYÖ
BANLİYÖ
SATRANÇ
SATRANÇ
GAZİLER HELVASI – ŞÜKÜR HELVASI
GAZİLER HELVASI – ŞÜKÜR HELVASI
ABDEST KAVRAMININ KÖKEN VE ANLAMI
ABDEST KAVRAMININ KÖKEN VE ANLAMI
AYLARIN ADLARI, KÖKEN VE ANLAMLARI
AYLARIN ADLARI, KÖKEN VE ANLAMLARI
Ahmet Vefik Paşa
Ahmet Vefik Paşa
TARTIŞMAK, ELEŞTİRMEK VE AD HOMINEM KAVRAMLARI
TARTIŞMAK, ELEŞTİRMEK VE AD HOMINEM KAVRAMLARI
POLİS, POLİ, POL,  BOLU
POLİS, POLİ, POL,  BOLU
GÜN ADLARI, KÖKENLERİ VE ANLAMLARI
GÜN ADLARI, KÖKENLERİ VE ANLAMLARI
KITA ADLARI
KITA ADLARI
POLO - MİNYATÜR
POLO - MİNYATÜR
AMATÖR-PROFESYONEL
AMATÖR-PROFESYONEL
İSKAMBİL KÂĞITLARINDAKİ ŞEKİLLER
İSKAMBİL KÂĞITLARINDAKİ ŞEKİLLER
BURUK  ACI
BURUK  ACI
HİSSEDİLEN SICAKLIK / AĞIRLIK, KATLANILABİLEN İNSAN, DAYANILABİLİR ENFLASY0N
HİSSEDİLEN SICAKLIK / AĞIRLIK, KATLANILABİLEN İNSAN, DAYANILABİLİR ENFLASY0N
KARGA TULUMBA
KARGA TULUMBA
AFORİZMA – AFOROZ – PERSONA NON GRATA - HAYMATLOS
AFORİZMA – AFOROZ – PERSONA NON GRATA - HAYMATLOS
ANLAM SANATLARI
ANLAM SANATLARI
ACABA
ACABA
ÖKSÜZ VE YETİM KAVRAMLARI ÜZERİNE
ÖKSÜZ VE YETİM KAVRAMLARI ÜZERİNE
KELİMELERİN BİZE ETTİĞİ
KELİMELERİN BİZE ETTİĞİ
ÜNİVERSİTE  NE DEMEK?
ÜNİVERSİTE  NE DEMEK?
ADLARIMIZIN KÖKEN VE ANLAMLARINI YETERİNCE BİLİYOR MUYUZ?
ADLARIMIZIN KÖKEN VE ANLAMLARINI YETERİNCE BİLİYOR MUYUZ?
FENOMEN – İDOL - İKON – ROL MODEL
FENOMEN – İDOL - İKON – ROL MODEL
ETİMOLOJİ  NE İŞE YARAR?
ETİMOLOJİ  NE İŞE YARAR?
14 MART TIP BAYRAMI İLE İLGİLİ KAVRAMLARIMIZ
14 MART TIP BAYRAMI İLE İLGİLİ KAVRAMLARIMIZ
DOSTA VİSKİ
DOSTA VİSKİ
TAKDİREN – TEŞDİDEN - TAHFİFEN
TAKDİREN – TEŞDİDEN - TAHFİFEN
SORUNLU KAVRAMLARIMIZ
SORUNLU KAVRAMLARIMIZ
ÇARPICI  ETİMOLOJİLER
ÇARPICI  ETİMOLOJİLER
UYKULARIMIZIN TANRISI HYPNOS, ÜÇ BİN ÇOCUĞUNDAN BİRİ MORPHEUS
UYKULARIMIZIN TANRISI HYPNOS, ÜÇ BİN ÇOCUĞUNDAN BİRİ MORPHEUS
P H A E T H O N
P H A E T H O N
NAPOLYON KİRAZI – CHAMPS ÉLYSÉES ’nin  AT KESTANELERİ
NAPOLYON KİRAZI – CHAMPS ÉLYSÉES ’nin  AT KESTANELERİ
BASAMAKLAR,  MERDİVENLER
BASAMAKLAR,  MERDİVENLER
NATO KAFA NATO MERMER
NATO KAFA NATO MERMER
DOĞUM GÜNLERİ VE DOĞUM GÜNÜ KUTLAMALARI
DOĞUM GÜNLERİ VE DOĞUM GÜNÜ KUTLAMALARI
TÜKENMEZ KALEM - ALKOLSÜZ BALIK ÇEŞİTLERİ
TÜKENMEZ KALEM - ALKOLSÜZ BALIK ÇEŞİTLERİ
MİT, MİTOLOJİ, EFSANE, MASAL, DESTAN, HİKÂYE, TARİH, TRAJEDİ, KOMEDİ VE OPERA
MİT, MİTOLOJİ, EFSANE, MASAL, DESTAN, HİKÂYE, TARİH, TRAJEDİ, KOMEDİ VE OPERA
İBADET YERLERİ
İBADET YERLERİ
Yenilik Kavramı ve Yenilik Politikaları
Yenilik Kavramı ve Yenilik Politikaları
FİKİR VE ZİKİR
FİKİR VE ZİKİR
ADAM GİBİ ADAM
ADAM GİBİ ADAM
Diderot Etkisi
Diderot Etkisi
MİLKA
MİLKA
ACABA BUNLARI BİZE HANGİ DIŞ GÜÇLER YAPIYOR; YOKSA?
ACABA BUNLARI BİZE HANGİ DIŞ GÜÇLER YAPIYOR; YOKSA?
İŞTE  İNSAN  -  ECCE HOMO
İŞTE  İNSAN  -  ECCE HOMO
KOT PANTOLON
KOT PANTOLON
RAKAM  BİLDİREN  ÖNEKLER
RAKAM  BİLDİREN  ÖNEKLER
Taciz, Tecavüz, İstismar terimleri hakkında
Taciz, Tecavüz, İstismar terimleri hakkında
Dilimiz ya da Alkolün Beyazı 
Dilimiz ya da Alkolün Beyazı 
AKINTILAR,  AKIMLAR
AKINTILAR,  AKIMLAR
KUTSAL
KUTSAL
T A B U   ve   T A B U L A R I   Y I K M A K
T A B U   ve   T A B U L A R I   Y I K M A K
PROLETER  VE  PROLETARYA   KAVRAMLARI
PROLETER  VE  PROLETARYA   KAVRAMLARI
ESOTERIC,  BÂTINÎ,  İÇREK
ESOTERIC, BÂTINÎ, İÇREK
BOYKOT
BOYKOT
SABO - SABOTAJ
SABO - SABOTAJ
Alavere - Dalavere (il dare e l'avere)
Alavere - Dalavere (il dare e l'avere)
OPERALAR
OPERALAR
SINCERE - Sine Cera
SINCERE - Sine Cera
İTİBARDAN TASARRUF veya TEMSİLDE TASARRUF
İTİBARDAN TASARRUF veya TEMSİLDE TASARRUF
BELLONA ve SHELL
BELLONA ve SHELL
HALKIMIZIN KAVRAM İCADI
HALKIMIZIN KAVRAM İCADI
YANLIŞ KULLANILAN KAVRAMLARDAN DÖRDÜ
YANLIŞ KULLANILAN KAVRAMLARDAN DÖRDÜ
KİMİ KISALTMALAR VE ANLAMLARI
KİMİ KISALTMALAR VE ANLAMLARI
BAŞSAĞLIĞI-TAZİYE KAVRAMLARI ÜZERİNE
BAŞSAĞLIĞI-TAZİYE KAVRAMLARI ÜZERİNE
AYAK
AYAK
DİASPORA
DİASPORA
HUKUK TERMİNOLOJİMİZDEKİ BİR KAVRAM-BİR TERİM ÜZERİNE DÜŞÜNCELER
HUKUK TERMİNOLOJİMİZDEKİ BİR KAVRAM-BİR TERİM ÜZERİNE DÜŞÜNCELER
Z Ü H R E V İ  (Sorunlu Kavram)
Z Ü H R E V İ  (Sorunlu Kavram)
14 ŞUBAT SEVGİLİLER GÜNÜ
14 ŞUBAT SEVGİLİLER GÜNÜ
(ATIN ŞAHLANIŞI) deyimi
(ATIN ŞAHLANIŞI) deyimi
TESTOSTERON  EGEMENLİĞİ (Domination de la Testostérone)
TESTOSTERON  EGEMENLİĞİ (Domination de la Testostérone)
URBA
URBA
İki Dirhem Bir Çekirdek ve Keçiboynuzu
İki Dirhem Bir Çekirdek ve Keçiboynuzu
Zat İşlerinden İnsan Kaynaklarına
Zat İşlerinden İnsan Kaynaklarına
YERSİZ YURTSUZ BİR MİLLET: ÇİNGENELER
YERSİZ YURTSUZ BİR MİLLET: ÇİNGENELER
ROMAN
ROMAN
"TARİH"İN ÇİFTE ANLAMI
"TARİH"İN ÇİFTE ANLAMI
YUNANCA "DOXA"DAN LATİNCE "DOCTOR"A
YUNANCA "DOXA"DAN LATİNCE "DOCTOR"A
KORO, BALE, HORON
KORO, BALE, HORON
FRENGİ
FRENGİ
FRANKLAR, FRENKLER
FRANKLAR, FRENKLER
LOJİ'LER
LOJİ'LER
TUZ
TUZ
ENTELEKTÜEL
ENTELEKTÜEL
Günlük Hayattan 30 Kelimenin kökenleri
Günlük Hayattan 30 Kelimenin kökenleri
ENERJİ
ENERJİ
PORT, YANİ LİMAN
PORT, YANİ LİMAN
Turunçgiller
Turunçgiller
Nomos'tan Namusa
Nomos'tan Namusa
Ev
Ev
Fil
Fil
Kültür Nedir?
Kültür Nedir?
CIVILISATION, MEDENİYET, UYGARLIK
CIVILISATION, MEDENİYET, UYGARLIK
Bozbulanık İki Kelime: Ansiklopedi, Sempozyum
Bozbulanık İki Kelime: Ansiklopedi, Sempozyum
Latinceden Türkçeye Yansıyanlardan II
Latinceden Türkçeye Yansıyanlardan II
Dilde Bildirişimin Kopması Üstüne Bazı Notlar
Dilde Bildirişimin Kopması Üstüne Bazı Notlar
Aristokrat
Aristokrat
Despot, Tiran, Diktatör
Despot, Tiran, Diktatör
Felsefeden Safsataya, Sufiden Sofuya
Felsefeden Safsataya, Sufiden Sofuya
Efendi
Efendi
Latinceden Türkçeye Yansıyanlardan
Latinceden Türkçeye Yansıyanlardan
Akdeniz Dilinden Dört Kelime: Tersane, Damacana, Fırtına, Forsa
Akdeniz Dilinden Dört Kelime: Tersane, Damacana, Fırtına, Forsa
"Kosmos"tan Gelenler
"Kosmos"tan Gelenler
Barbarlar
Barbarlar
"Kapital"in Eserleri
"Kapital"in Eserleri
İlk Konservatuvarlar
İlk Konservatuvarlar
Tekhne, Ars, Sanat
Tekhne, Ars, Sanat
"Modern"in Geçmişi, Bugünü
"Modern"in Geçmişi, Bugünü
İki Nobel Ödüllü Marie Curie'nin Dramı
İki Nobel Ödüllü Marie Curie'nin Dramı
Terim Ne Demek?
Terim Ne Demek?
Ütopya
Ütopya
Melankoli
Melankoli
Şurup, Şarap, Şerbet, Meşrubat
Şurup, Şarap, Şerbet, Meşrubat
Matematik Terimlerinin Kökenleri
Matematik Terimlerinin Kökenleri
Tercüman, Dragoman, Dil Oğlanı, Dilmaç
Tercüman, Dragoman, Dil Oğlanı, Dilmaç
Telaffuz Hatası mı, Türkçeyi Bilmemek mi?
Telaffuz Hatası mı, Türkçeyi Bilmemek mi?
"Post" Önekinin Önlenemez Tırmanışı
"Post" Önekinin Önlenemez Tırmanışı
"MAGAZİN"İN YOLCULUKLARI
"MAGAZİN"İN YOLCULUKLARI
PATLICANIN YAZDIĞI TARİH
PATLICANIN YAZDIĞI TARİH
YALAMA OLAN  "SÖYLEM"  TERİMİ
YALAMA OLAN "SÖYLEM" TERİMİ
Türkçe dilindeki yabancı kökenli sözcükler
Türkçe dilindeki yabancı kökenli sözcükler
El, Yüz ve Zihin Temizliği!
El, Yüz ve Zihin Temizliği!
Zihinsel Virüs No 4- "SANA NE!"
Zihinsel Virüs No 4- "SANA NE!"
Zihinsel Virüs No 3- SİYASET, VATANDAŞIN SORUNLARINI ÇÖZMEK İÇİN YAPILIR
Zihinsel Virüs No 3- SİYASET, VATANDAŞIN SORUNLARINI ÇÖZMEK İÇİN YAPILIR
ZİHİNSEL VİRÜS NO 2:  EVET AMA YİNE DE!
ZİHİNSEL VİRÜS NO 2: EVET AMA YİNE DE!
ZİHİNSEL VİRÜS NO 1:  BAŞKASI YAPMASIN, BEN DE YAPMAM!
ZİHİNSEL VİRÜS NO 1: BAŞKASI YAPMASIN, BEN DE YAPMAM!
ZİHİNSEL VİRÜS NO 0: SÖZ KONUSU OLAMAZ!
ZİHİNSEL VİRÜS NO 0: SÖZ KONUSU OLAMAZ!
KAVRAM EVLENDİRME ya da KAVRAMLAR AKADEMİSİ
KAVRAM EVLENDİRME ya da KAVRAMLAR AKADEMİSİ
AKLA YERLEŞEN HER KAVRAM SONRAKİLER İÇİN BİRER SÜZGEÇ OLUR!
AKLA YERLEŞEN HER KAVRAM SONRAKİLER İÇİN BİRER SÜZGEÇ OLUR!
"KAVRAM TABANI" ÜZERİNDE UZLAŞI GİRİŞİMİNİ KİM ÜSTLENEBİLİR?
"KAVRAM TABANI" ÜZERİNDE UZLAŞI GİRİŞİMİNİ KİM ÜSTLENEBİLİR?
"Kavram Tabanında Uzlaşma" ulusal bütünlüğün ta kendisidir!
"Kavram Tabanında Uzlaşma" ulusal bütünlüğün ta kendisidir!